Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który wprowadza długo oczekiwane zmiany w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego przy dziedziczeniu oraz możliwości przywrócenia terminów na zgłoszenie nabycia majątku.

Projekt, zgodnie z porządkiem obrad opublikowanym na stronie gov.pl, ma zostać rozpatrzony przez Radę Ministrów 14 października 2025 r.

Główne zmiany w projekcie

Zgodnie z projektem nowelizacji, obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie będzie już powstawał z chwilą przyjęcia spadku, lecz z chwilą uzyskania dokumentu potwierdzającego nabycie praw do spadku, czyli:

  1. z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku,
  2. z dniem zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia,
  3. lub z dniem wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.

Oznacza to, że obowiązek podatkowy zostanie powiązany z momentem uzyskania formalnego dokumentu, a nie jak dotychczas, z chwilą przyjęcia spadku (nawet nieświadomie).

Dlaczego ta zmiana jest ważna?

W uzasadnieniu projektu wskazano, że dotychczasowe przepisy nie przystają do rzeczywistości prawnej i praktyki stosowania prawa. Obecnie moment powstania obowiązku podatkowego (tj. chwila przyjęcia spadku) nie koresponduje z przepisami Kodeksu cywilnego (KC), co prowadzi do licznych wątpliwości i problemów.

Problemy z obecnymi przepisami

W szczególności:

  1. spadkobierca często nie jest świadomy, że przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, bo nie złożył oświadczenia o odrzuceniu spadku w ciągu 6 miesięcy (art. 1015 KC),
  2. w praktyce niemożliwe jest złożenie zeznania podatkowego w miesiąc od chwili przyjęcia spadku, jeśli podatnik nie wie, że spadek nabył,
  3. organy podatkowe nie mogą prowadzić postępowania bez dokumentu stwierdzającego nabycie spadku (postanowienia sądu lub aktu notarialnego – art. 1027 KC).

Z tego względu nowelizacja ma na celu doprecyzowanie przepisów i ich dostosowanie do rzeczywistych możliwości podatników oraz praktyki organów.

Odpowiedź na orzeczenie NSA

Nowelizacja jest również odpowiedzią na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 maja 2025 r. (sygn. III FPS 2/25). NSA uznał w niej, że podatnik, który nie złożył zeznania w terminie od dnia przyjęcia spadku, nie ma obowiązku złożenia go ponownie po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu o nabyciu spadku.

Zdaniem Ministerstwa Finansów powyższe stanowisko było niezgodne z intencją ustawodawcy, dlatego w projekcie doprecyzowano przepisy, aby jednoznacznie wskazać, że każdorazowo po powstaniu obowiązku podatkowego (także ponownie) podatnik jest zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego.

Korzyści dla podatników

Dzięki nowelizacji podatnik nie będzie musiał rozliczać się z fiskusem zanim uzyska formalne potwierdzenie nabycia spadku, a dodatkowo zyska szansę na zachowanie zwolnienia z podatku w sytuacjach losowych.

Podsumowanie

Planowane zmiany w podatku od spadków i darowizn to długo oczekiwane doprecyzowanie przepisów, które ma na celu dostosowanie momentu powstania obowiązku podatkowego do rzeczywistości prawnej i praktyki stosowania prawa. Zmiany te powinny ułatwić podatnikom prawidłowe rozliczenie się z fiskusem i uniknąć problemów związanych z nieświadomym przyjęciem spadku.

Jeżeli chcesz zabezpieczyć swoje sprawy spadkowe lub rodzinne, skorzystaj z kompleksowej pomocy oferowanej w dziale prawo cywilne. Wspólnie przygotujemy strategię, która ochroni majątek i relacje rodzinne.

Przedsiębiorcom w podobnych sytuacjach rekomendujemy również naszą usługę prawa gospodarczego, gdzie łączymy doradztwo podatkowe, compliance i obsługę sporów, aby zapobiec przyszłym problemom z fiskusem.